HABER MERKEZİ/ELİF AYDEDE ÖLMEZ / Schengen randevu sistemindeki yoğunluk nedeniyle yıllardır vize başvurularında zorluk yaşayan Türk vatandaşlarının 16 yıllık vize süreci, Avrupa Komisyonu’nun yayımladığı 2024 Schengen istatistikleriyle bir kez daha gündeme geldi. Buna göre, 2009’dan bu yana 1 milyondan fazla başvuruya ret verildi ve bu başvurular için ödenen ücretler başvuru sahiplerine geri ödenmedi.
AB Komisyonu verilerine göre, 2024 yılında Türkiye’deki konsolosluklar üzerinden toplam 1 milyon 173 bin 917 Schengen vize başvurusu yapıldı. Bunlardan 1 milyon 3 bin 788’i vize alabilirken, 170 bin 129 başvuru ise reddedildi. Böylece 2024 yılında Türkiye’den yapılan her 100 başvurudan yaklaşık 15’i olumsuz sonuçlandı.
Vize Harcaması 34 Milyar TL’yi Aştı
2023 yılında vize başvurusu reddedilen kişi sayısı 170 bin olurken, bu başvuruların toplam maliyeti 13.6 milyon Euro’ya ulaştı. 2009’dan bu yana ret yanıtı verilen vizeler için yapılan toplam ödeme ise 73 milyon 886 bin Euro oldu. Bugünkü kurla bu tutar yaklaşık 3 milyar 197 milyon TL olarak hesaplandı. Türk vatandaşlarının Schengen vizesi için son 16 yılda yaptığı toplam harcama ise 801 milyon 646 bin 630 Euro’ya, yani 34 milyar 687 milyon TL’ye ulaştı.
Geçmiş yıllarda yayınlanan istatistiklerde konsolosluk bazlı vize kabul-red oranları yer alırken, bu yıl veriler toplu biçimde sunuldu. Bu nedenle başvurulara en yüksek ret oranı veren ülkelerin hangileri olduğu verilerde açıkça yer almadı.
2023 verilerine göre Almanya, Türkiye’den en fazla başvuru alan ülke oldu. Almanya'nın Ankara Büyükelçiliği %27.1, İstanbul Başkonsolosluğu %21.5 ve İzmir Başkonsolosluğu %13.1 oranında ret verdi. Aynı yıl en yüksek ret oranına sahip ülkeler Estonya (%42.5), Danimarka (%39.4), Finlandiya (%31.3), Belçika (%27.5), Almanya (%22), Hırvatistan (%21), İspanya (%20.8) ve Çekya (%20.6) oldu.
Türkiye'nin Ret Oranı Çin'in Üç Katı
Türkiye, 2024 yılı itibarıyla Schengen vize başvuru sayısında Çin’in ardından ikinci sırada yer aldı. Çin'den yapılan 1 milyon 779 bin 255 başvurunun yalnızca 80 bin 703’ü reddedilirken, bu %4.6’lık bir ret oranına işaret etti. Türkiye’nin ret oranı ise yaklaşık %15 seviyesinde gerçekleşti. 2023 yılında Türkiye’den yapılan başvuru sayısı 1 milyon 55 bin 885 idi; 2024’te bu sayı %10 civarında artış gösterdi.
Randevu kontenjanlarının sınırlı olmasına rağmen Türkiye’den yapılan Schengen başvuru sayılarında her yıl yaklaşık %20 oranında artış gözlemleniyor.
Hizmet Bedelleri İade Edilmiyor
2024 yılı boyunca AB ülkeleri Türkiye’deki temsilcilikleri üzerinden yapılan vize başvurularında kişi başı 80 Euro ücret aldı. Ancak başvurular genellikle VFS Global, iDATA veya Cosmos gibi aracı şirketler üzerinden yapıldığı için bu tutara ek olarak 20 ila 50 Euro arasında değişen hizmet bedelleri de ödeniyor. VIP başvuru hizmetlerinde bu tutar 100 Euro’yu bulabiliyor.
11 Haziran 2024 itibarıyla Schengen vize ücretlerinde %12.5’lik bir artış yapıldı. Yeni tarifeye göre yetişkin vizesi 90 Euro’ya, çocuk vizesi ise 40 Euro’dan 45 Euro’ya yükseldi. Schengen vizesi başvurusu reddedilen kişilere hem vize harçları hem de hizmet bedelleri geri ödenmiyor.